درباره شهرستان فلاورجان

 



 

 

شهرستان فلاورجان با مساحتی در حدود ۳۱۰ کیلومتر مربع در طول جغرافیایی ۳۰ دقیقه و۵۱ درجه و عرض جغرافیایی ۳۴ دقیقه و ۳۲ درجه در فاصله ۴۴۲ کیلومتری تهران قرار دارد.
مرکزیت این شهرستان شهر فلاورجان است. و ارتفاع آن از سطح دریا۱۶۰۰مترمی باشد.این شهرستان با شهرستان خمینی شهر از شمال ، مبارکه از جنوب،نجف آباد و لنجان از باختر و اصفهان از خاور محدود می شود. شهرستان فلاورجان به گونه ای دشتی در کنار زاینده رود قرارگرفته و دارای بیشه زارهای پهناوری می باشد. دراین بیشه زارها گونه هایی از درختان چنار، بید،سپیدار و… قد بر افراشته اند.

مهمترین ارتفاعات این شهرستان عبارتند ازشاهکوه ( ۲۳۶۹ متر) ، اشترجان ( ۲۲۰۰ متر ) و قلعه بزی ( ۱۹۵۰متر ) در حال حاضراین شهرستان دارای سه بخش مرکزی و پیربکران،قهدریجان وهشت شهر فلاورجان ،قهدریجان،ایمانشهر ، پیربکران ،کلیشاد و سودرجان ،بهاران، ابریشم، و زازران می باشد.بر اساس سر شماری سال ۱۳۹۰ جمعیت شهرستان ۲۳۲۶۴۴ نفر بر آوردگردیده است.

پیشینه تاریخی

براساس بررسی های انجام شده سابقه سکونت بشر وزندگی اجتماعی در این شهرستان دست کم به حدود شش هزار سال پیش برمی گردد.یافته های باستان شناختی و کشف محوطه های باستانی از حضور جوامع پر جمعیت ویکجانشین در دشت فلاورجان در اواخر هزاره پنجم قبل از میلاد حکایت دارد. همچنین کشف سنگ نگاره های متعددی از نقوش حیواناتی چون کل، بزکوهی و گونه هایی از گربه سانان در کوه ها وصخره های شهر ستان نشانگر حضور فعال جوامع شکارچی در دوران پیش از تاریخ و غنای طبیعت و حیات وحش این شهرستان درگذشته های بسیاردور دارد.

بقعه پیر بکران

در ۲۲ کیلومتری جنوب غرب اصفهان در شهر پیر بکران یک اثر تاریخی و هنری وجود دارد که نمونه عالی آثار هنری قرن هشتم ایران به شمار میرود ، در اوایل سلطنت الجایتو در این محل مردی عارف و زاهد بنام محمدبن بکران وفات کردو در محل فعلی بقعه که احتمالا محل تدریس او هم بوده بخاک سپرده شده است و آرامگاه او از لحاظ تجلیل مقام علمی و مذهبی او با انواع گچبری وکاشیکاری متداول آن دوره تزئین شده است. بنای مزبور شامل سه قسمت است:اول رواق بقعه که از کوچه مجاورآن به صحن بقعه منتهی می شود .دوم صحن بقعه که دارای سقف بلندی است و در اطراف آن ایوانچه ها و غلام گردش هایی واقع شده و دیوارهای هر چهار جانب آن و نیز پوشش طاق ایوان با خطوط کوفی و بنایی و شاخ و برگ و گل و بوته ای گچبری شده تزئین شده است.

مسجد جامع اشترجان

اشترجان(ایمانشهر)به فاصله ۳۵ کیلومتری اصفهان قرار دارد .در قرن هشتم هجری اشترجان به صورت شهری کوچک بوده و مسجد جامع آن در اواخر سلطنت ایلخانان مسلمان مغول سلطان محمد (خدا بنده الجایتو)به وسیله حاج فخر الدین محمد بن محمود بن علی اشترجانی که به فحوای کتیبه سردر بزرگ مسجد ملک الوزراء عنوان داشته بنا گردیده و از آثار نفیس و جالب شهرستان است.

این مسجد دارای دو سردر تاریخی در سمت شمال و مشرق است ، سردر شمالی که متجاوز از ۱۲متر ارتفاع دارد دارای مقرنس عالی وکاشیکاری و خطوط و کتیبه هایی است ودرطرفین آن دو مناره مشاهده می شود که بیش از دو سوم آن به مرور زمان خراب شد مناره های این مسجد مانند مناره های این مسجد مانند مناره های بنای تاریخی و مشهور اصفهان (منارجنبان)که نزدیک به زمان ساختمان مسجد اشترجان یعنی در سال ۷۱۶هجری بنا شده است متحرک هستند.

پل بابا محمود

پل بابا محمود در ۲۴ کیلومتری جنوب شهر اصفهان و در شرق روستای تاریخی سهروفیروزان بر روی رودخانه زاینده رود قرار دارد .گفته می شود این پل در دوره ایلخانی توسط شخصیتی بنام بابا محمود (احتمالااین پل در بانی مسجد اشترجان)ساخته شد و در دوره های بعد مرمت و بهسازی گردید پل مذکور به طول ۱۵۰متر عرض ۵ متری ارتفاع ۷متر دارای ۱۵دهانه بزرگ و کوچک با قوس جناغی وبیز است.

پل فلاورجان

در اوائل دوره صفویه( حدود ۳۵۰سال پیش) بروی بقایای پل باستانی(متعلق به دوره ساسانی) ورگان پلی دیگر احداث می شود که به نام پل ورگان شهرت پیدا می کند. این پل در مسیر راهی باستانی قرارداردکه از گذشته های بسیاردور مناطق مرکزی ایران وبه ویژه اصفهان ونواحی اطراف را به سرزمین خوزستان وعراق مرتبط می ساخت معماران زبردست پل ورگان محل احداث پل را بربسترسنگی واستوار رودخانه قرارداده اند وچون کرانه های رودخانه زاینده رود تکیه گاهی طبیعی از سنگ ندارد لذا پل را به شکل کمان که دارای دوقوس در جهات شرق وغرب است ساخته وبا این تکنیک بر استحکام پل در مقابل طغیان های رود خانه افزوده اند به گونه ای که تا به امروز استوار ومحکم برجای خود ایستاده است.

پل فلاورجان به طول ۱۴۰مترعرض۵ متر دارای ۱۸ دهانه با قوس جناغی است که دهانه ها از دو جهت شرق به غرب به سمت مرکز پل بزرگتر می شوند. این روش واستفاده از موج شکن هایی که در جبهه جنوبی پل ساخته شده برای تقسیم وکاهش نیرو وفشاررودخانه زاینده رود به کار گرفته شده اند .

مجموعه تاریخی استرخاتون

در شهر پیر بکران مجموعه ای تاریخی ومذهبی از کلیمیان به نام استرخاتون وجود دارد که آثاری چون زیارتگاه سارح بت آشر( نوه حضرت یعقوب ( ع) کنیسه ، کاروانسرا، حمام ، غسالخانه و بناهای آرامگاهی وسنگ قبور در آن دیده می شود. گفته می شود استر خاتون یا سارا خاتون ودر عرف کلیمیان ماما سارا از نواد گان حضرت یعقوب ( ع) است که ظاهرا در این مکان مقدس به آسمان عروج کرده است. براساس کتیبه های موجود پیشینه این مجموعه به دوران پیش از اسلام بر می گردد و در دوره اسلامی با توجه به حضور گسترده یهودیان در شهر پیر بکران ونزدیکی این مکان به شهر اصفهان بناهای آن گسترش یافته است. در گورستان استرخاتون سنگ قبور متنوعی با تاریخ های متفاوت ، نقوش و کتیبه هایی به خط عبری و فارسی از دوره های مختلف دیده می شود که به همراه بقعه ها وبناهای آرامگاهی موجود مجموعه ای کم نظیر فراهم آورده است. همه ساله در اواخر شهر یور ماه کلیمیان سراسر جهان جهت برپایی جشن ها و مراسم سال نو به این مکان مراجعه می کنند.

خانه مویدی زفره

خانه مویدی زفره دارای یک ورودی در جهت جنوب است که از طریق یک جلو خان و راهرویی پیچ در پیچ به حیاط مرکزی بنا ارتباط دارد. در پیرامون این بنادر ضلع شرقی قدیمیترین بخش آن، در ضلع شمالی اتاق شاه نشین و در سایراضلاع اتاق های جانبی ساخته شده اند.اتاق شاه نشین بنا دارای ایوانی ستونداراست. این اتاق با هنرهایی همچون گچبری ،آئینه کاری و نقاشی بطرز بسیار زیبا و استادانه ای مزین شده است ترکیب رنگ های سفید، صورتی ،طلائی و …بکار رفته در تزئینات در کنار رنگهای چشم نواز قرمز،آبی و زرد مشبک کاری درها فضایی دلنشین در این اطاق پدیدآورده است.

حمام های تاریخی

روزگاری در هر شهر و روستایی از شهر ستان فلاورجان دست کم یک باب حمام وجود داشته است اما در گذر زمان امروزه تنها هشت حمام تاریخی در شهرستان فلاورجان وجود دارد. این حمام ها از نظر تاریخی و معماری شباهت های بسیاری با هم دارند. حمام های موجود دارای یک یا دو ورودی ، یک دهلیز کوتاه که ورودی را به رخ تکن حمام متصل می سازد. رختکن حمامها عموما با ستون های آجری یا ستون های سنگی بر پاشده اند و معمولا فرم و شکلی هشت گوشه یا مربع مستطیل دارند. میاندر فضاییدیگر است که رختکن حمام ها را به فضای گرمخانه مرتبط می سازد. معماری گرمخانه ها نیز شبیه به فضای رختکن است با این تفاوت که در گوشه ای از گرمخانه حوض خزینه قرار داشته است. خزینه حوضی مسقف بود که در کف آن دیگی مسی تعبیه شده بود که از طریق حرارت آتشدان حمام ، آب درون حوض خزینه گرم می شد. در حمام های شهر ستان فلاورجان گاهی چاه های بزرگ و عمیقی دید ه می شود که به نام گاو چاه معروف اند و آب مورد نیاز حمام از آن تامین می شد. در سیستم لوله کشی حمام ها نیز از لوله های سفالی یا تنبوشه استفاده می شد. مهمترین حمام های تاریخی شهر ستان فلاورجان عبارتند از ۱- حمام سهر ( روستای سهر وفیروزان)۲- حمام فیروزان ( روستای سهر وفیروزان ) ۳- حمام ارباب( شهر کلیشاد وسودر جان) ۴- حمام افجد ( شهر کلیشاد وسودر جان) ۵- حمام یزد آباد( شهر ابریشم)۶- حمام فلاورجان ( شهر فلاورجان)۷- حمام وزیر آباد ( روستای وزیر آباد) ۸- حمام گلگون( روستای گلگون) ۹- حمام طاد( روستای طاد)

قلعه های تاریخی

زمین هموار و مسطح شهر ستان فلاورجان عامل مهمی بود تا عمده روستا های آن در گذشته درون قلعه ای بزرگ با برج و بارو قرارداشته باشد. علاوه براین باغات تاریخی بسیاری در این شهر ستان وجود داشته که متعلق به اربابان و زمین داران بزرگ بود و درون قلعه ای بزرگ قرار می گرفت. از آن شکوه گذشته امروزه تنها هفت قلعه تاریخی از گزند حوادث سالم مانده است .قلعه های این شهرستان از مصالح خشت وملات گل ساخته شده اند. فرم قلعه ها مستطیل است که در چهار گوشه آن چهار برج بلند دیده می شود . برج ها دارای کاربری های متفاوتی چون کاربری دفاعی یا به عنوان برج کبوتر خانه بوده اند. قلعه ها دارای یک ورودی بزرگ بودند که در پشت ورودی فضای هشتی قرار می گرفت . در گرداگرد دیوارها و باروی بلند قلعه فضاهای مسکونی ، انبار، مطبخ ،کاهدان ، اصطبل و غیره ساخته شده بود. در بعضی از قلعه ها فضای شاخصی به نام بالا خانه وجود داشت که محل زندگی و استراحت ارباب یا حاکم منطقه بوده است. مهمترین قلعه های شهرستان فلاورجان عبارتند از ۱- قلعه گلگون ( روستای گلگون) ۲- قلعه سیاه افشار( روستای سیاه افشار)۳- قلعه کاویان ( روستای کاویان)۴- قلعه جلا ل آباد ( روستای جلال آباد)۵- قلعه سلیمان( محله جوچی – شهر پیر بکران)۶- قلعه پاوا( محله پاوا – شهر پیر بکران)۷- قلعه وزیر آباد( روستای وزیر آباد)

امامزادگان و بقاع متبرکه

در شهر ستان فلاورجان که شهرستانی مذهبی است بیش از چهل بقعه و امامزاده وجو د دارد . در گذشته های دور این شهر ستان مامن مناسبی برای زندگی امامزادگان و عرفا و شخصیت های مذ هبی بسیاری بود که از ظلم و جور حاکمان به این منطقه مهاجرت می کردند و پس از مرگشان مورد تکریم و احترام مردم منطقه قرار گرفته اند. از منظر معماری تاریخی امامزادگان ابوالقاسم سهر وفیروزان و حمزه وقاسم اشترجان و بقاع محمد ابن بکران ( محله پیر بکران – شهر پیر بکران )، پیر احمد ( محله جوچی- شهر پیر بکران) و شیخ احمد( روستای سهر وفیروزان) دارای بناهای قدیمی و تاریخی هستند .با این وجود امامزاده سید محمد قهدر یجان بیشترین زوار و گردشگر مذ هبی را در طول سال به خود اختصاص داده است . در جوار شهر قهدریجان مقبره ای به نام انوش بن شیث بن آدم نیز وجود دارد.

برج های کبوترخانه

در شهر ستان فلاورجان بیش از ۱۵۰ برج کبوتر خانه شناسایی شده است که در حدود ۱۰۰ برج آن در بخش پیر بکران قراردارد. به جرات می توان گفت بیشترین ، بزرگترین و زیباترین برج های کبوتر خانه ایران در بخش پیر بکران در شهر ستان فلاورجان قرار گرفته است. برج های کبوتر خانه که در اصل محل زندگی هزاران پرنده کبوتر بوده است بنایی استوانه ای شکل و بسیار بلند است که از خشت و ملات گل ساخته شده است. ارتفاع این بناها گاهی به۲۰متر نیز می رسد. برج های کبوتر خانه های این شهر ستان در انواع یک قلو ، دو قلو ، چهار قلو و شش قلو دیده می شوند.

برج ها دارای یک ورودی هستند واز طریق پلکان های متعدد به طبقات فوقانی برج ها می توان دسترسی پیدا کرد . فضای داخلی برج ها مملو است از لانه های های کبوتران که به شکل بسیار زیبایی با خشت و اندود کاهگل ساخته شده اند عموما این لانه ها دارای فرمی آیرو دینامیک هستند تا فرود و صعود کبوتران را آسانتر نمایند. نمای بیرونی برج ها دارای نوارهای پهن از گچ است که در گذشته این سطوح گچی محل برای انوا ع تزئینات ، مقرنس ، قطار بندی و انواع نقاشی گل و مرغ و کتیبه های مذهبی و اشعار شعرا بوده است.

-کبوترخانه چهاربرج

بزرگترین برج کبوتر خانه ایران از نظر مساحت با قطری بیش از ۲۲ متر و ارتفاع نزدیک به ۲۰ متر که در دوطبقه ساخته شده و هر طبقه آن دارای دو پوسته داخلی است. این برج ده هزار لانه کبوتر را در خود جای داده است. این برج عظیم در نزدیکی روستای چهار برج از توابع بخش پیر بکران قرار گرفته است.

-کبوترخانه چهل برج

بزرگترین برج کبوترخانه ایران از نظر تعداد برج بهم چسبیده که در نگاه اول به شکل قلعه ای زیبا دیده می شود. این بنای بسیار زیبا از بیست برج به چسبیده تشکیل شده است. طول این برج ۳۵ متر و ارتفاع برج ها نزدیک به ۹ متر است. این برج کبوترخانه در روستای کلیسان از توابع بخش پیر بکران قراردارد.

-کبوترخانه های اجگرد

برج های کبوتر خانه اجگرد مجموعه ی بی نظیر از برج های کبوتر خانه است که شاید نتوان نمونه آن را در هیچ جای جهان پیدا نمود. این مجموعه کم نظیر در طبیعتی بکر و زیبا در شمال غرب محله اجگرد از توابع شهر بهاران قرار گرفته است. رود خانه زاینده رود به فاصله ۳۰۰ متری شمال و غرب ، کوه اجگرد به فاصله کمتر از ۵۰۰ متری در جنوب و مزارع کشاورزی در اطراف این برج ها قرار گرفته اند. این مجموعه بسیار ارزشمند نمونه ای تکامل یافته از میراث کشاورزی استان اصفهان است که در چنین نقطه ای قرار دارد. برج های کبوتر خانه اجگرد ۴۳ برج سیلندری شکل در پنج مجموعه مجزا در اشکال ۶ و۴ قلو دیده می شوند.

https://eitaa.com/joinchat/2296250375Cf7848d8bdc